کد مطلب:252514 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:146
موضع سیاسی امام در برابر موالی و ترکان
همانگونه كه گفته شد، تركان آمران اصلی حكومت و زمامداران واقعی خلافت عباسی بودند، رتق و فتق امور به دست اینان صورت می گرفت، آشوبها و تلاطم های سیاسی و افساد اداری و موجب عدم اجرای احكام و حدود غالبا همینان بودند، عزل و نصب خلفاء و انتخاب خلیفه و برنامه ریزی رژیم خلافت به دست اینها انجام می شد.
طبیعی است كه شیوه و روش بیشترشان با شیوه و سیره امام (ع) مخالف و با برنامه ها و روشهای تأمین منافع حكومت عباسی سازگار بود.
عده ایی از آنها افسران متنفذ و توانمندی بودند كه جنگ و صلح با حاشیه نشینان حكومت بدست آنها بود، و پیروزیها غالبا توسط آنها كسب می شد و از همین رهگذر از مظلومین و مغلوبین ثروت هنگفتی به چنگ می آوردند.
پیداست كه امام با تصرفات آنها در این ثروتها و انفال و غنائم چون بر اساس موازین عدالت اسلامی انجام نمی گرفت در موضع مخالفت بود، خاصه آن كه تركها از معاندین حضرت و دوستان ایشان بودند تا آنجا كه چون ابزاری در دست خلیفه برای كوبیدن امام مورد استفاده
[ صفحه 263]
قرار می گرفتند.
این است كه موضع امام در مقابل آنها روشن است یعنی امام به گونه ایی عمل می كرد تا فشارها از ناحیه آنها نسبت به حضرت و یارانش كاسته و افراد میانه رو را به خود نزدیك یا حداقل سعی می كرد كه طرف را در یك محظور و فشار و بحرانی از ابهام و تردید قرار دهد تا در موقعیت و روش خود تجدید نظر نماید.
نفوذ امام در توده ی بردگان ترك و سران ترك دو مقوله تفكیك پذیر از یكدیگرند. كوششهای پی گیر امام تا حدودی مؤثر و سبب جذب گروهی از موالی به اسلام و گهگاه به امامت بوده است.
مثلا: یكی از تركها در راه با حضرت ملاقات كرد، امام به زبان تركی با او صحبت نمود مرد از اسب پیاده شد و ركاب اسب امام را بوسید، راوی گوید: من آن مرد ترك را قسم دادم كه امام با تو چه فرمود؟ پاسخ داد امام مرا با نامی كه در دوران كودكی در شهر خودم به آن اسم مشهور بودم و هیچ كس تا این لحظه از آن اطلاع نداشت صدا زد.
گزارشی دیگر كه آن را علی بن مهزیار از ثقات و افراد مطمئن ائمه اهل بیت است، نقل می كند كه:
من غلام خود را كه از صقالبه بود (صقالبه جمع صقلبی است و آنها ملتی بودند كه ما بین كوههای اورال و دریای آدریاتیك در اروپای خاوری و مركزی ساكن و از نژاد اسلاو می باشند) به نزد امام فرستادم پس از مدتی غلام بازگشت و در شگفت بود، به او گفتم جریان چیست چرا بهت زده ایی؟ گفت چطور متعجب نباشم؟ در حالی
[ صفحه 264]
كه حضرت همواره با من به زبان صقلبی صحبت می كرد، به گونه ایی كه گویی او یكی از ما است حاصل اینكه:
1- در غلام مؤثر بوده و او را به اعجاب وا می دارد.
2- با این شیوه مضمون كلام خود را از آنها كه جاسوس دولت بودند و در مجلس حضور داشتند پنهان نگه می دارد این است كه با زبان بومی غلام تكلم می كند، در صورتی كه امام می داند كه غلام به زبان عربی آشناست.
طبیعی است كه شیوه و روش بیشترشان با شیوه و سیره امام (ع) مخالف و با برنامه ها و روشهای تأمین منافع حكومت عباسی سازگار بود.
عده ایی از آنها افسران متنفذ و توانمندی بودند كه جنگ و صلح با حاشیه نشینان حكومت بدست آنها بود، و پیروزیها غالبا توسط آنها كسب می شد و از همین رهگذر از مظلومین و مغلوبین ثروت هنگفتی به چنگ می آوردند.
پیداست كه امام با تصرفات آنها در این ثروتها و انفال و غنائم چون بر اساس موازین عدالت اسلامی انجام نمی گرفت در موضع مخالفت بود، خاصه آن كه تركها از معاندین حضرت و دوستان ایشان بودند تا آنجا كه چون ابزاری در دست خلیفه برای كوبیدن امام مورد استفاده
[ صفحه 263]
قرار می گرفتند.
این است كه موضع امام در مقابل آنها روشن است یعنی امام به گونه ایی عمل می كرد تا فشارها از ناحیه آنها نسبت به حضرت و یارانش كاسته و افراد میانه رو را به خود نزدیك یا حداقل سعی می كرد كه طرف را در یك محظور و فشار و بحرانی از ابهام و تردید قرار دهد تا در موقعیت و روش خود تجدید نظر نماید.
نفوذ امام در توده ی بردگان ترك و سران ترك دو مقوله تفكیك پذیر از یكدیگرند. كوششهای پی گیر امام تا حدودی مؤثر و سبب جذب گروهی از موالی به اسلام و گهگاه به امامت بوده است.
مثلا: یكی از تركها در راه با حضرت ملاقات كرد، امام به زبان تركی با او صحبت نمود مرد از اسب پیاده شد و ركاب اسب امام را بوسید، راوی گوید: من آن مرد ترك را قسم دادم كه امام با تو چه فرمود؟ پاسخ داد امام مرا با نامی كه در دوران كودكی در شهر خودم به آن اسم مشهور بودم و هیچ كس تا این لحظه از آن اطلاع نداشت صدا زد.
گزارشی دیگر كه آن را علی بن مهزیار از ثقات و افراد مطمئن ائمه اهل بیت است، نقل می كند كه:
من غلام خود را كه از صقالبه بود (صقالبه جمع صقلبی است و آنها ملتی بودند كه ما بین كوههای اورال و دریای آدریاتیك در اروپای خاوری و مركزی ساكن و از نژاد اسلاو می باشند) به نزد امام فرستادم پس از مدتی غلام بازگشت و در شگفت بود، به او گفتم جریان چیست چرا بهت زده ایی؟ گفت چطور متعجب نباشم؟ در حالی
[ صفحه 264]
كه حضرت همواره با من به زبان صقلبی صحبت می كرد، به گونه ایی كه گویی او یكی از ما است حاصل اینكه:
1- در غلام مؤثر بوده و او را به اعجاب وا می دارد.
2- با این شیوه مضمون كلام خود را از آنها كه جاسوس دولت بودند و در مجلس حضور داشتند پنهان نگه می دارد این است كه با زبان بومی غلام تكلم می كند، در صورتی كه امام می داند كه غلام به زبان عربی آشناست.